• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası

Ana Sayfaya Dönüş

En Çok Okunan Yazılarım

Güncel 

Yazılarım

Yorumlar

İletişim

Karar, Niyet ve Anlayarak eylemek

Karar Sürecinde Niyet;

(gtag.js) Türk dil kurumu Büyük sözlüğüne göre niyet bir şeyi yapmayı önceden isteyip düşünme demektir, karar verme sürecinde ilk adım sayılabilir. Bir insanın birden çok niyeti olabilir fakat bunların tamamını düşünmesi aklından geçirmesi kaynaklarını buna ayıracağı ve seçim yaptığı yani karar verdiği anlamına gelmez, Niyet ve karar birbirinden çok farklıdır.

Askeri kaynaklarda niyet açıkça tanımlanarak karar sürecindeki yeri belirlenmiştir. Askeri kaynaklardaki tanımı, Niyet: Operasyondan ve elde edilmek istenen sonucun kısa ifadesidir, Planlama sürecinin ilk itici gücüdür. Düşman komutanın niyet değerlendirmesini ve nerede ne kadar bir risk kabul edileceği değerlendirmesini de içerebilir.

Bir planlama sürecinde planlama ekibinde çalışacaklara yol haritası oluşturabilmek için komutan (yönetici) niyetini bildirmelidir. Planlama ekibinin karar sürecinin adımlarını içeren çalışmasının sonucunda, alternatifler değerlendirilecek, kararı komutan (yönetici) verecektir. Karar verebilmek için alternatif üretmek, avantaj ve dezavantajları için tezleri incelemek ve sonunda seçim yapmayı içeren bir süreç söz konusudur.

Askeri karar verme sürecinde Komutan (Yönetici) görevi üst makamdan aldıktan veya durumdan çıkardıktan sonra niyetini kendi altındaki yöneticilerine bildirmekte ve ekibi ortak akıl yaratarak, karar tekliflerini Komutana (yöneticiye) sunmakta ve bu seçeneklerden birini komutan (yönetici) seçmektedir.  Komutanın (yöneticinin) yalnızca karar vermesi yani sürecin sonunda alternatiflerden birini seçmesi beklenmemektedir aynı zamanda planlama sürecinde tecrübesi, bilgisi ve yargı yeteneği ile personelini rehberlik etmesi istenmektedir.

Rehberliğin en önemli adımı niyeti vermektir, Niyeti doğru olarak verebilmek için Komutanın (yöneticinin) mevcut durumu çok iyi anlaması ve düşmanın ne yapabileceğini değerlendirmesi gerekmektedir.

Bilgi operasyonlarının temel amacı komutana (yöneticiye) açık, yeterli ve güvenilir bilgi akışı sağlayarak niyetini tesis etmesini sağlamaktır. Niyeti oluşturmak için bilgiye ihtiyaç duyulmaktadır.

Piyasa mantığına anlattığımı adapte edersem yönetici rekabet istihbaratından edindiği bilgiye dayanarak durumu değerlendirecek ve bunun sonucunda yargılarına dayanarak istediği sonuca ulaşacağına inandığı en iyi seçeneği niyet olarak yöneticilerine bildirecektir. Üst düzey yöneticiler ortak akıl yaratmak için planlama sürecindeki rollerinin gereğini yerine getirecek, kendi alanları ile ilgili alanda değerlendirme yaparak alternatif karar seçeneklerini oluşturacaklardır. Bir tanesini seçen yönetici karar vermiş olmaktadır.


Rakip bir firmanın ne yapabileceği değerlendirilecekse, rakip firmanın yöneticisinin ne karar verebileceği de tez olarak düşünülmelidir.

Karar sürecinde niyetin yerini ve önemini açıkladım, şimdi Niyet Komuta kontrolün (Yönetim) içinde nasıl yer almaktadır, Bunu ele almak istiyorum.

Komuta ve Kontrol'de (Yönetim) Niyet

Yönetim organizasyonunun oluşturmak için birçok yol ve farklı yöntem olabilir, bununla birlikte komuta ve Kontrolün (yönetim) askeri hem de sivil sektör için geçerli olan karakteristik özeliğini oluşturan fonksiyonları hem kısaca sayarsak,

Ø  Niyetin Tesisi
Ø  Görevlerin, sorumlulukların ve ilişkilerin belirlenmesi
Ø  Sınırlamaların belirlenmesi
Ø  Durumu ve gelişmeleri, süreçleri izlemek
Ø  Motive etmek ve güven oluşturmak
Ø  Eğitim ve Öğretim
Ø  Kaynak Planlama
Ø  Kontrol

Yönetimde başarıya ulaşmanın temel dört unsuru olarak niyetin kalitesi, Bilginin kalitesi, Etkileşimlerin kalitesi, Hissetme yeteneği ve icranın kalitesi sayılmaktadır. Yönetimin ilk adımı olarak yine karşımıza niyet çıkmaktadır.

Yeni bir yayında Planlamanın başlangıcında Niyetin kalitesi tüm sarf edilen gayret ve çabanın hedefine varmasında etkindir denilmektedir, burada niyete kalite kelimesi ilave edilmektedir. Niyetin kalitesi hedefe ulaşmak için verilecek kararın doğru ve etkin olmasını sağlamaktadır. Niyetin kalitesi ise komutanın (yöneticinin) durumu kavramasına ve istihbarattan bilgi akışının sağlanmasına bağlıdır. Komutanın (yöneticinin) eğitimi, tecrübesi ve yargı yeteneği niyetin kalitesinde etkindir.

Niyet ve Empati

Empati doğası gereği bireyler arası orta çıkmakla birlikte firmalar değil insanlar rekabet ettiği için, diğer bir deyişle kararları insanlar aldığından dolayı, yöneticilerin nasıl düşündüğünü ve karar verme biçimlerini bilmek günümüzde önem kazanmıştır. Biyografik istihbaratın temel amacı yöneticiyi tam olarak tanıyarak, kararlarını önceden tahmin edebilmektir.

Empati karşıdaki kişinin duygu ve algı durumunu öncelikle fark etmek ve sonra anlayabilmektir. Düşünce ve duygulardaki algı anlayışının gelişmesi, kendi bakış açısını yalıtarak karşısındaki kişi gibi düşünebilme kabiliyetidir. Olumsuz yaklaşmadan, eleştirmeden yargılamadan ve tamamen kendi düşüncelerinden bağımsız olarak karşısındakini anlayabilmektir.

Komutan (yönetici) karşısındaki kişi gibi düşünebilmek için durumu kavrayabilmeli, rakibinin imkân ve kabiliyetine vakıf olmalı, çevre etkenlerini çok iyi değerlendirmeli ve bunların sonucunda niyetini tesis etmelidir.

Niyet için İstihbarat ile sağlanacak bilginin varlığı ve değerlendirilmesi çok önemlidir, bununla birlikte yöneticinin empati yeteneği de devreye girmektedir. Niyetini oluştururken mevcut riskleri ve rakibin vereceği kararı değerlendirirken empatik olması gerekecektir.
Bir insan empati yoluyla elde ettiği sonucu iyi niyetle değerlendirebileceği gibi bunu kötü niyetle de kullanması söz konusu olabilir.
 
 Yunus Emre, "Anlamadan Eyledik" şiirinde der ki;

Dilsizler haberini, kulaksız dinleyesi
Dilsiz kulaksız sözün, can gerek anlayası
Dinlemeden anladık, anlamadan eyledik

Dilsiz sesli konuşamaz, kulaksız işitemez, Dilsiz kulaksız sözü anlamak için can gerek derken ayrı bir yetenekten bahis etmektedir. Buna günümüzde Empati denmektedir, dinlemeden anladık, derken iletişimin önemine vurgu yapmakta, aynı zamanda konuşma ve dinleme olmadan bunlara ilaveten empati yapmadığında konuyu anlamadan harekete geçtiğini vurgulamaktadır.

696 yıl önce yazılmış olan beyit iletişimi ve empatiyi ne kadar güzel anlatmaktadır. Dinlemeyi bilmek ve gelen bilgileri değerlendirerek, empati yaparak rakibi anlayarak niyeti tesis etmek önemlidir.

Bizim kültürümüzdeki Niyet hayır, Akıbet hayır sözü yönetimde, karar sürecinde ve kişisel hayatımıza ne kadar uymaktadır.

Saygılarımla

Fikret GÜZELLER

http://yunusemre.net/siirler/91-anlamadan-eyledik.html
Understanding Command And Control,  CCRP Publication series, David S. Alberts Richard E. Hayes
ATTP5-0.1 Commanders and staff guidance,  Headquarters Department of Army, Eylül 2011
Information Operations: Doctrine, Tactics, Techniques, and Procedures, Headquarters, Department of the Army, Kasım 2003