Ne Seçilmekle Ne Atanmakla Nede lider denilmekle, lider olunamaz
gtag.js
Bu yazı uzun ve detaylıdır, yazı dikkat seviyesi yüksek, okumayı seven, Okuduğu ile ülke gündemini birlikte yorumlayabilecekler için yazılmıştır.
Şimdi lütfen elinize kalem kâğıt alınız ve çevrenizde tanıdığınız veya televizyonda gördüğünüz herhangi bir parti liderini düşününüz, sizi nelerin etkilediğini ve kişiyi neden lider olarak tanımladığınızı yazınız.
Ø Eğer listenizde çoğunlukla makam ve makamdan kaynaklanan güç ve itibarla ilgili konuları yazıyorsanız, kişi lider değil yöneticidir. Çünkü liderin kullandığı gücün çoğunlukla pozisyonundan kaynaklandığını yorumladınız. Bu konu ile ilgili olarak Liderin "Güç kaynakları ve Algı Yönetimi" yazımı okuyabilirsiniz.
Ø Lider konuşması, duruşu, davranış hızı, giyimi, sözsüz iletişimi, ses tonu, konuşma hızı, vurguları, özgüveni, bilgisi, uzmanlığı ve otoritesini davranışlarında hissettirebilen bir kişidir. Sizi etkileyen unsurların arasında çoğunlukla bu hususlar mevcutsa, kişi gücünü genelde karizmatik güç, bilginin gücü, ilişkinin gücü ve uzmanlık gücüne dayandırmaktadır. Bu kişi lider özelliklerini taşımaktadır.
Ø Lider gücünü her iki kaynaktan alan kişiler olabilir. Kişileri etkilerken gücün kaynaklarına göre kullanım şekli ve dengelemesi onun yönetici veya lider olarak isimlendirilmesinde önemli rol oynamaktadır.
Liderlik askerler veya siviller için ayrı tanım yapılamaz. Liderlik topluluğu/toplumu amaçlara uygun olarak yönlendirebilmek için önderlik edebilmektir, insanları amaçta birleştirerek, yönlendirme ve onların davranışlarını olumlu olarak amaca uygun yönde etkilemek demektir. Asker, Belediye Başkanı, Devlet Başkanı, Bürokrat veya Şirket yöneticileri için liderin rolü ve fonksiyonu aynıdır. Lider olabilmek için takipçilerinizin duygu, mantık, karar alma süreçleri ve eylemlerini algı yönetimi ile etkilemeniz gereklidir.
Günümüzde bazı yöneticileri çevreleri lider olarak isimlendirmektedir. Bir göreve atanmak yönetici olmanızı sağlar, lider değil. Atanan veya seçilen insanları çevreleri lider olarak isimlendirerek toplumun onları lider olarak görmesini sağlamak istemektedirler ve bu amaçla insanların algısını yönlendirmektedir.
İkinci yaklaşımda seçimle belli makamlara gelen insanlar, çevrelerince lider olarak isimlendirilmektedir. Seçim kazanarak makama gelmek, yönetici olunmasını sağlar. Lider olabilmek için gerekenler farklıdır. Lider olmak için seçilmek bir ölçüt değildir. Önemli olan liderin insanları etkilemesi ve bu etkiyi sürdürebilmesidir.
1. Lider insanları nasıl etkiler?
Liderin, takipçilerine davranışlarıyla örnek olmak ve üstünlüğünü onlara kabul ettirmek için kendisini tanıması ve etkileyeceği kitlenin nasıl etkileneceğine karar vermesi gerekir. Etkileme stratejilerinin amaca uygun olarak seçiminde NASIL, NE ZAMAN ve NE İLE sorularına cevap bulmalıdır. Lider kitlenin algılayacağı mesajları sözlü veya sözsüz olarak iletmelidir.
Lider kendisini sevdirmek, saydırmak otoritesini tesis etmek için etkileme stratejilerini planlarken güç kaynaklarını nasıl kullanacağını belirlemesi gereklidir. Duruma/şartlara uygun olarak gücünü kullanarak liderliğini tesis eder veya kuvvetlendirir. Liderliğini sürdürebilmesi için etkilemenin sürekliliğinin sağlanması liderliğin devamı için gereklidir. Etkiyi sağlamak için algılarını yönetir ve kararlarını etkiler.
2. Algı ve Kararın ilişkisi nasıldır?
Problemin varlığını algı ile tespit edersiniz, algılamadığınız bir problem sizin için yoktur. Sizin için var olmayan bir problem doğal olarak çözümsüz kalacaktır. Algıladığınız problemi yorumlama safhasında algı filtreniz devreye girmektedir, cinsiyet, yaş, tecrübe, kültür, inanç ve benzeri bu faktörler konuyu yorumlama ve anlamanızı biçimlendirmektedir.
Problemin tespitinden başlamak üzere karar sürecinin her aşamasında algının kararınızı ve izleyicilerinizin kararlarını etkilediğini biliyorsunuz.
Sizin burada cevap vermeniz gereken dört adet soru mevcuttur. İlk soru" Lider olarak konuyu nasıl doğru algılarsanız?" ve ikinci soru "Etkileyeceğiniz toplumun algısına nasıl tesir ederek, kararlarını etkileyebilirsiniz?" Üçüncü soru "Kendi algınızın yönlendirilmesine veya yönetilmesine karşı nasıl korunursunuz?" Son soru olarak "Kitlenin karar ve düşüncelerini savunmaları durumunda geri bildirime göre mesajı nasıl yeniden biçimlendirir ve sunarsınız?"
Doğru algılamaya bağlı olarak verdiğiniz karar ile kitlenizi yönlendirmeniz ve etkinizi sürdürebilmeniz mümkündür. Bunun için yönlendireceğiniz topluma mesajı ne zaman, ne içerikle ve nasıl sunarsanız kitlenizi etkileyeceğinize karar vermeniz gereklidir.
3. Algıyı yönlendirmek için duyguları kullanabilir miyiz?
İnsanların duygularını etkileyebilirsiniz, Bir evde evin hanımının ağladığını ve bu ağlamanın uzun sürdüğünü düşünün, ağlama sürecini izleyen eş, bir müddet sonra önce hayır dediği bir konuya evet diyebilmektedir.
Buradan duygular ile mantığın etkilenebildiğini, karar alma süreçlerine duyguların yön verebileceği ve sonuçta istenilen eylemlerin yaptırılabildiği çok aşikârdır. Bunu en küçük bebekler bile bilmektedir, oyuncak istediklerinde ağlamaları ve aldırıncaya kadar susmamaları sizin zayıf noktanızı öğrendikleri ve sonuna kadar kullandıkları anlamına gelir.
Algıdaki manipüle edilecek noktaları seçerek insanların duygularını, mantık ve karar süreçleri sonunda eylemlerini etkileyebilmekteyiz. Algıda etkili olan faktörleri her kitle için ayrı analiz etmeyi ve değerlendirerek algıyı yönlendirmeyi düşünmelisiniz.
4. Görsel ve Müzik algıyı yönlendirebilir mi?
İnsanların kültürlerine uygun müzik seçiminin kişilerin ruh haline etki ettiği bilinmektedir, Bu nedenle reklamlarda, filmlerde, TV programlarında ve seçimlerde müzik algıyı yönlendirmek için kullanılmaktadır.
Konuşmalarda görsel kullanmanın ikna, inandırmayı ve algıyı yönlendirmede çok önemli olduğu bilimsel olarak tespit edilmiş bir gerçekliktir. Bu nedenle görsellerin konuşma süresince kullanılması büyük avantaj sağlamaktadır.
Görsel, reklam gibi araçların kullanımında seçilecek görseller ve mesajlar algı yönetim ilkelerine uygun olmalıdır.
5. Algı yönetiminde mesajların rolü nedir?
Algı yönetimi iletişimi yönetmek demektir. Algımızla edindiğimiz verileri duygu, tecrübe ve bilgimiz ile yorumlar ve anlamlandırırız. Bu nedenle etkileyeceğimiz kitleyi/bireyi ilgi, meslek, beklentileri, geçmiş hayatı ve tecrübeleri, eğitim, duyguları, kültür, inanç, ruhsal durumu, İhtiyaç gibi unsurlarını değerlendirerek ve algı yönetiminde kullanabileceğimiz hususları tespit ederiz. İletişim sürecinde mesajlarımızı hazırlarken bunları harmanlayarak kullanırız.
Hazırlayacağımız mesaj amacımıza uygun olarak hazırlanmalı ve iletim sürecinde sözsüz iletişimi çok iyi kullanarak sunulmalıdır. Algı yönetimi için etkili sunum yapabilmeli ve iyi bir hatip olmalıyız. İletişim yeteneğimizi gerek ikili gerekse topluluk önünde başarı ile kullanabilmeliyiz.
İletişim sürecinde mesajlarımızın beklenen etkiyi yaratması için güvenilirlik algısının oluşup oluşmadığı önemlidir, Mesajların istenen etkiyi yaratıp yaratmadığını iletim sürecinde ve sonrasında geri bildirim yoluyla başarımızı sorgulayabilmeliyiz.
6. Güvenilirlik algısı ve algı yönetiminin ilgisi nedir?
İnsanlar liderlerine güvenmek isterler ve güven duygusu elle tutulabilir değildir, İzleyiciler liderin konuşmasına, duruşuna, giyimine, güç kaynaklarını kullanma biçimine ve yönetim tarzına göre güven duygusunu oluştururlar.
Güven duygusu oluşmadıkça ve sürdürülmedikçe kişinin lider olarak kalması mümkün değildir. Kitle kişiyi dinlemek için önce güvenmek isterler, güvenmezler ise dinlemezler. Dinlenmeyen kişi mesajlarını kitleye ulaştıramayacağı için algıyı yönetemeyecektir. Lider güvenilirlik algısını oluşturacak şekilde davranışlar ve tutum sergilemelidir. Lider güvenilirlik duygusunu oluşturmadan liderlik etkisini yaratamaz, mesajlarını iletemez ve liderlik etkisini sürdüremez. Lider olabilmek için kitlenin güvenini sağlamak gereklidir.
Güvenin oluşması ile izleyicilerde sadakat ve bağlılık duyguları oluşmaktadır. Lider kendisine sadık ve destekleyen bir kitleye sahip olabilmek için güvenin oluşmasını sağlamak zorundadır.
7. Algı yönetiminde sezginin rolü var mıdır?
Doğru algılama yeteneği liderler için çok önemlidir. İnsanlar dikkatle izlerler ve cevabını bilmediği konularda merak ederler, sorgularlar, boşluğu, yani cevabı tahmin eder, bu tahmin etme yeteneği pratik sezgidir. Lider algıyı yönetmek için gerekli tüm cevapları bilmeyebilir bazen pratik sezgilerini kullanarak insanları anlamaya çalışır ve insanları etkiler.
İletişim sürecinde karşımızdaki kişinin ses tonundaki değişimlere, yüz mimiklerine, hareket hızına, tutumuna, gerginliğine, heyecanına ve bunun gibi birçok faktöre bakarak kişinin davranışlarının nedenini tahmin etmeye çalışırız. Tahminimiz sezgimize dayanır. Tahminde başarı sağladıkça iletişimde etkin hale geliriz.
Pratik sezginin gelişimi bir kitaptan okuyarak olmaz, zamanla insanlarda gelişir. Genellikle tecrübeli ve sorgulayan insanlarda sezgi kuvvetlidir. Lider sezgisini kullanarak, iletişime yön verebilir.
8. Algıyı yönlendirmede hangi faktörler önemlidir?
Algıyı nasıl yöneteceğinizi öğrenmek, ciddiye alınması gereken çok önemli bir konudur. Algıyı yalnızca sözlü mesajlarınız ileterek yönetemezsiniz, sözsüz iletişim unsurları da algıyı oluşturmakta etkindir. Algıyı etkileme sürecinde sürekli karşılıklı mesajlar alınıp verilmektedir. Bu iletişimin geri bildirimlerini lider sürekli değerlendirmeli ve etkiyi sürdürmek için çaba sarf etmelidir. Mesajlarını yenilemeli, kuvvetlendirmeli, gerekirse yeniden yapılandırmalıdır.
Politikacılar/Askerler/Yöneticiler, liderler ve Lider rolü oynayanlar, liderlik için gerekli etkiyi yaratmak için etkili sunum yapabilmelidir ve topluluk önünde konuşabilmelidir. İletişim sürecinde verilecek mesajların hazırlanması özel analizlerin yapılmasını ve hedef kitleye göre hazırlanmasını gerekli kılar. Lider bu mesajları hazırlayabilmelidir.
Konuşma sürecinde hazırlanan mesajların algı yönetim unsurlarını içermesinin yanı sıra bu mesajların iletim biçimi mesajın kitleye ulaşmasında etkindir. Mesajların etkin iletimi çok önemlidir ve geri bildirim ile mesajların etkisinin ölçümlenmesi algının yönetilmesinde önem taşımaktadır.
İki Politikacı hayal ediniz! Biri iyi bir hatip fakat az bilgili, diğeri çok bilgili fakat kötü hatip, topluluk önünde konuşamıyor. İyi hatip olan ise kendisine verilen konuşma notunu çok başarılı olarak sunuyor.
Hangisini toplum lider olarak görür sorusuna cevap "iyi hatip" olandır. Kitleler politikacıları yakından tanımadıkları için ne bildiğini tartamaz sadece ne söylediğini ve nasıl söylediğini dikkate almaktadır.
Toplum tarafından kabul görmek için iyi bir hatip olmalı ve algıyı yönetecek şekilde etki yaratmalı ve bu etkiyi sürdürmek gereklidir.
9. Algı yönetiminde Medya ve Teknolojinin etkisi nedir?
Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile algı yönetimi için gerekli olan bilginin akışı hızlanmıştır. İnsanların zihni savaş alanına dönmüştür. Elinizdeki cep telefonuna facebook, instagram, twitter, e-mail, whats app ve haber sitelerinden birçok haber ve veri akmaktadır. İnsan zihni bu kadar akan veriyi almakta ve yorumlamaktadır. Fakat bunların hangisinin doğru veya yalan olduğunu bilmeden veriyi almaktasınız. Aldığınız veriler sizin algınızı yönlendirmekte, bazen de ön yargılarınızın oluşmasına neden olmaktadır.
Teknolojinin artması ile veri akışını kontrol eden ve veri kaynağı olan güçlü devletler için algıyı kontrol etmek konusunda avantaj ve kolaylık sağlamaktadır. Hitler Almanyasında her eve radyonun girmesi propagandanın iletilmesi için önemli bir vasıta iken, günümüzde her evi aşarak, her bireye ulaşılmıştır.
Teknolojinin gelişmesi, yaygınlaşması, bilgi akışının hızlanması, insan zihninde karmaşıklığa neden olmakta ve insan algısının yönlendirilmesini kolaylaştırmaktadır.
10. Teknolojinin gelişmesi Algının savunmasını olumlu etkilemiş midir?
Teknolojinin gelişmesi ve bilgi akışının artması insanlarda algı yönetimine karşı farkındalık oluşturduğu, insanların algı yönetimine karşı sorgulayıcı bir tutum almalarını sağladığı düşüncesi doğru değildir.
İnsanımızın eğitim ve kültür seviyesini görmek için hastanelere, pazarlara gidiniz. İnsanlarımızın teknoloji ile akan veriyi yorumlayacak ve algı yönetimine karşı koyabilecek nitelikte olup olmadığına dair cevabı bulacaksınız. Teknolojiyi satın alabilmek, teknolojinin yaygınlaşmasının etkisi ile kullanıcı sayısının artması, eğitim seviyenin yükselmesi anlamına gelmemektedir.
Arap baharı kuzey Afrika ülkelerinin tamamını etkiledi ve Arap baharının sonuçları toplumlar için ağır oldu. Toplumlar bunun bir bilgi harbi olduğunu anlayarak, algılarını ve algılarına bağlı olarak devletlerini koruyabildiler mi? Devletler bunun bir bilgi savaşı olduğunu toplumlarına anlatabildiler mi? Cevap Hayırdır!
Bir adım ileri gidersek teknoloji devleri bireylerin eğilimlerini internet üzerinden izlemekte ve artık bireyi etkileyecek reklamları ve mesajları internette kişiye doğrudan sunulmaktadır. Algı yönetiminde doğrudan birey, tüketim için hedef alınmaktadır. Bu bilgi birikimini bu şirketler, devletler yarın farklı amaçla kullanabilirler mi?
Lider olarak medya ve teknolojiyi algı yönetimini yapabilmek maksadıyla kullanabileceğiniz gibi size karşı kullanılabileceğini de düşünüp savunma planlarınızı oluşturmalısınız.
11. Mesajların uyumlu ve sürekli olmasının önemi nedir?
Sosyal medya ve/veya basın yolu ile verilecek mesajların liderlik algısını oluşturacak ve sürdürecek nitelikte olması şarttır, hazırlanan ve verilen mesajların içerikleri, hedef kitle ve tekrarı tutarlı olmalı ve liderin diğer konuşmaları ile uyumlu olmalıdır. Verilen mesajları arasında çelişme ve çatışma olmamalıdır.
Amerika'nın 3 PKK terör örgütü üyesinin başına ödül koyması ile ilgili açıklaması, Türk kamuoyuna inandırıcı gelmemiş ve şüpheyle karşılanmıştır. Çünkü Amerika'nın bir yandan YPG ile olumlu mesajlar vermesi öte yandan verdiği ödül mesajının arasındaki uyumsuzluk toplumun dikkatinden kaçmamıştır.
Verilen mesajlar ile imaj yaratılmaktadır, lider için önemli olan aslında itibardır. İtibar ve güvenilirlik arasındaki bağ çok açıktır. ABD’nin başkanı Donald John Trump'ın verdiği mesajların arasındaki uyumsuzluk Ulusumuz nezdinde güvenirliliğini olumsuz etkilenmiştir, süreçte kamuoyunda itibar kaybına uğramıştır. Lider etkisinin yaratılmasında ve etkinin sürdürülmesinde medyanın gücü ve medya yönetimi çok önemlidir.
Amerika'nın Ülkemizle ilgili yaptığı algı yönetimi çökmüştür. Amerika gelecekte gerçekten politikalarında olumlu adım atsa bile toplum inanmayabilecektir.
12. Algının erken ve planlı yönetilmesinin önemi nedir?
Algıyı karşı tarafta bir fikir oluşmadan yönetmeye ve sizin fikirlerinizi kabule hazırken yönetmeye başlamalısınız, yani algı erken yönetilmeye başlanmalıdır. Algıyı erken oluşturan mesajlarını dinletebilmek ve yorumlatarak yönlendirme konusunda avantaj sağlamaktadır.
Önümüzdeki mahalli seçimlerle ilgili olarak birçok aday ismi toplum gündemine getirilmektedir. İsimlerle ilgili medyada yorumlar yapılması sağlanarak, kamuoyunun isimlerden birinin kazanmaya yakın olduğu, tanınan, başarılı bir aday olduğu algısının yerleşmesi amacıyla çalışılmaktadır. Bu algı yönetim çabalarını görmek için gazetelerin köşe yazılarına veya televizyonların tartışma programlarına sorgulayıcı gözle bakmanız yeterlidir.
İki adayın karşılıklı seçim için bir yarışa giriştiğini düşünelim, Algıyı ilk yöneten ve mesajını ulaştıran avantaj sağlamaktadır. Karşı taraf artık ikna etmek yani var olan bir düşünceyi değiştirmek için çalışacaktır, bu çok daha zordur. İkinci olarak erken oluşan güvenilirlik algısı ile karşı tarafa olan güveni sarsarsanız, insanlar rakibinize güvenmeyecekleri için onu dinlemeyeceklerdir.
Eskiden topluluk önünde doğaçlama konuşmalar yapanlar takdir edilirdi, günümüzde ise iyi hazırlanmış, dinleyicilerin/izleyicilerin doğaçlama sandığı ancak profesyonel yaklaşımla hazırlanmış konuşmalar liderlerin amaçlarına hizmet etmektedir. Doğaçlama yapılan konuşmalardaki hataların ağır faturaları olabilmekte ve algı yönetiminde kendi kalenize gol atabilmektesiniz.
Bunu yaşamamak için etkili sunum ve hitabet eğitiminin yanı sıra iletişimi ve algıyı yönetmek için eğitime ve takım çalışmasına önem vermelisiniz.
13. Değerlendirme;
Lider olmak için kendinizi başarı ile yönetmek zorundasınız, kendiniz yönetmeden başkalarını yönetmezsiniz. Lider olmak için önce kendi zihniniz ve davranışlarınızı sonra diğer insanların algısı ile duygu, mantık ve karar ve davranışlarını etkileyebilmelisiniz.
İletişimi yönetmek algıyı yönetmek olduğuna göre etkin iletişim için doğru algılamalı ve sezgilerinizin gücü ile karşınızdakilerin algısını yönetebilmelisiniz. Lider etkisini oluşturup ve etkisini sürdürebilmelidir.
Lider olabilmek için kitlenizde güven algısını olumlu olarak yaratmalısınız, Güvenirlilik algısının etkisiyle lidere ve kitlenin arasında sadakat ve bağlılık duygusu oluşacaktır. Mesajlarınız, kendi kitlenizi bir arada tutacak ve yeni takipçiler elde etme amacına uygun olarak hazırlanmalıdır.
Mesajlarınızı hazırlamak için toplumu çok iyi analiz edecek ve hassas noktaları belirleyecek bilgi birikimine sahip olmalısınız, bu birikime sahip değilseniz bir ekiple çalışmanız mümkündür.
Şimdi lütfen kendinizi neden lider gördüğünüzü yazınız. Eğer cevapların arasında çoğunlukla makamdan kaynaklanan güç ve unsurlarını sayıyorsanız, kendinizi geliştirmek için acil eğitime ihtiyacınız var demektir.
Ne Atanmakla veya seçilmekle, Nede lider denilmekle, lider olunmaz. Lider olmak bambaşka bir şeydir.
Günümüzde zafere ulaşanlar; Algıyı yönetenlerin kazandığını ve kazanacağını bilerek, algıyı yönetebilenlerdir.
Lütfen, Beğendiğiniz yazıları dostlarınız ile paylaşınız.
Saygılarımla
Fikret GÜZELLER