Ortak Aday değil Ortak Lider
(gtag.js)
Ortak Aday değil Ortak Lider;
Önümüzde ki Cumhurbaşkanlığı seçiminde ittifak yapan partilerin göstereceği aday için "Ortak Aday" kavramı kullanılmaktadır. Ortak adayın seçimi kazanmak için yeterli olacağı tezi ile farklı adayların isimleri gündemde tartışılmaktadır.
Ortak aday belirlenmesi seçimi kazanmak için yeterli midir?
İsveç, Amerika, Almanya ve Avusturya gibi ülkelerde seçmenler arasında oy tercihini etkileyen faktörleri belirlemek için yapılan bilimsel araştırmalara göre seçmenin oy kararının da liderlik faktörü en önemli belirleyicidir. Batı ülkelerinde yapılan çalışmalarda bir partiye oy veren seçmenlerin yaklaşık %40'nın oy tercihini etkileyen temel belirleyicisi parti lideridir. Ülkemizde yapılan seçimlerde seçmenin yaklaşık % 50'nin oy tercihini adayın liderlik özelliklerinin etkilediği kamuoyunun kabul ettiği bir istatistiktir.
Bilimsel çalışmalar da seçmen için öne çıkan liderlik özelliklerine bakıldığında zekâ, güvenirlik, yetkinlik, dürüstlük ve karizma olduğu anlaşılmaktadır. Seçmeni etkileyen liderin izlenim bırakan özellikleri diğer bir ifade ile seçmenin gözlemlediği konuşma, tavır ve tutum ile seçmenin oy tercihi üzerinde etkilidir.
ABD'de yapılan karizma konusunda bir çalışmada Toplam 20 Başkandan sadece 5 tanesinin karizmatik lider özelliklerini taşıdığı değerlendirilmesi yapılmıştır. "Theodore Roosevelt, Franklin Roosevelt, John F.Kennedy, Ronald Reagan ve Bill Clinton karizmatik lider olarak seçildiler. Yapılan çalışmalar ve istatistikler göstermektedir ki; seçmeni etkileyen ortak aday değil adayın liderlik özellikleridir.
"Ortak Aday" değil "Ortak Lider" arayışı öne çıkarılmalıdır.
Yazarı olduğum ülkemizin ilk siyasi strateji belirleme kitabında adayların liderlik özelliklerini ve rakiple karşılaştırmalarında kullanılacak faktörleri detaylı olarak yazdım. Yalnızca liderlik özelliklerini taşıyan bireyi aday göstermek yeterli değildir.
Seçimde adayların liderlik özelliklerinin öne çıkarılarak liderin imajın oluşturulması bu sürecin önemli bir parçasıdır. Oluşturulan imajın sürdürülmesi, liderin güvenilir ve yetkinlik özellikleri ile duygusal tabanlı mesajların seçmene iletilmesi kazanmak için gerekliliktir. Lider, seçmen kitlelerinin beklenti, korku, endişe, hayal kırıklıklığı ve duygularına odaklanarak ağırlık merkezine göre mesajlarını yapılandırmalıdır.
Sözcük ve algı,
Şimdi bir an durun ve davet edildiğiniz bir yemekte ev sahibinin size kebap ikram edeceğini öğrenmiş olduğunuzu varsayınız. Kimi okurun aklına Adana kebap, kiminin aklına Urfa kebap, Patlıcan kebap, Çökerme kebabı, Tas kebabı, Soğan kebabı veya daha farklı kebap çeşitleri gelebilir. Çünkü kebap kelimesi geniş bir anlam taşır. Tanımlama daraltılmadığı için kişiler beklentilerine, zevklerine, tecrübelerine, yemek kültürlerine göre servis beklentisine girebilirler.
Davet sahibi tanımlamayı daraltarak Adana kebap ikram edeceğini ifade etmiş olsaydı. Davetliler, kebabın lezzeti, kebap tabağının zenginliği ve yanında servis edilecek mangalda yapılan ürünler için beklentilerini gösteren bir kıstas tablosunu oluşturabileceklerdi.
"Ortak aday" tanımlaması da geniş anlam taşır ve kişisel algılara bağlı olarak adayın yorumlanmasına neden olur. Seçimi kazanmak için adayın sahip olması gereken özellikler değil kebap örneğinde olduğu gibi kişilerin değer yargılarına bağlı yorumlar öne çıkabilecektir.
Her sözcük kişilerin algılama biçimine göre farklı etkiler yaratır. Bu nedenle sözcükler çok dikkatli seçilmelidir. Siyasi liderlerin ağzından çıkan sözcükleri mermi gibidir. Sözcüklerin hedefi seçmenin muhakeme becerisi ve işgal etmek istediği yer ise seçmenin gönlüdür.
Ağızdan çıkan söz kulakta değil, gönülde sönmelidir,
Ortak aday kavramını kullanılmaya devam edildiğinde, bilişsel olarak ittifak eden partilerin üzerinde mutabık kaldıkları aday anlaşılacaktır. Ortak aday ifadesinin bilişsel anlamı ile oluşan algının yönlendirmesi ile adayın liderlik özellikleri karar sürecinde dikkate alınmayacaktır.
Geçmişte aday gösterilen Ekmeleddin İhsanoğlu ve Muharrem İnce'nin liderlik özellikleri ve seçmenin tercihlerini dikkate aldığınızda "Ortak Aday" değil "Ortak Lider" kavramının kullanılmasının doğru olduğunu fark edeceksiniz. Geçmişteki aday belirleme süreçlerine baktığınızda adayların farklı olumlu özelliklerinin topluma sunulduğu görülmektedir. Geçmişte yaşananlara bakıldığında parti kimliği, ideoloji, fikir ve ortak aday kavramlarının kullanımı seçmeni ikna için yeterli olmamıştır.
Günlük hayatta yazarken, konuşurken kullandığımız kelimelerin bilişsel etkisinin yanında birde duygusal etkisi söz konusudur. Mesajların duygusal etkisi ile insan gönlünde yer etmesi ve algıları yönlendirmesi günümüzün iletişim imkânları ile daha etkin hale gelmiştir.
Ortak lider kavramı ve algısal etkileri,
İlk olarak, ortak lider kavramının kullanılması ile aday belirleme sürecinde adayın liderlik özelliklerinin dikkate alınacağı seçmen kitlesine açıkça ifade edilmektedir. Açık ve net biçimde liderlik ölçütlerinin gündemde olması ile ülke gündeminde olan birçok aday ismin toplum tarafından değerlendirilmesi yapılabilecektir.
İkinci olarak, adayın ismi belirlenmeden sürdürülecek ön çalışmalarda ortak lider kavramının sürekli kullanımı ile "Ortak lider" kavramı "duygusal kavram" niteliği kazanacaktır. Adayın ismi çok sonra belirlense dahi önceden ortak lider kavramının oluşturduğu algısal taban üzerinden toplum adayın lider olarak kabulü kolaylaşacaktır.
Üçüncü olarak, ortak lider kavramı ile ittifak eden partilerin ortak lideri olacağını ifade ederek seçmeni lider etrafında birleşmeye doğru yönlendirme söz konusu olacaktır. Adayın takipçilerini ve kendi kitlesini oluşturmasında ön hazırlık yapılarak seçmen tarafından lider olarak kabulü kolaylaştırılacaktır. Ortak lider imajının inşası erkenden başlamış olacaktır.
Yanlışta ısrar,
"Ortak aday" kavramı ısrarla belli kesimlerce kullanılmaya devam edilecektir. Çünkü yanlış kavram kullanımı, yanlış algılamaya neticede yanlış karara neden olacaktır. Ortak aday olarak belirlenen kişi seçimi kazanmak için gerekli nitelikleri taşımayacağından seçimde kavramın yanlış kullanımı teşvik edenlere avantaj sağlayacaktır.
Tüm Ulusu kucaklayacaktır.
Yazıyı okurken kafanızda oluşan "Ortak Lider" kavramının parti liderlerince kullanılmayacağı öngörüsünün yanlış olabileceğini düşünüyorum. Bu seçimin sonucunda kazanan aday tüm Ulusu kucaklayacaktır. Bu nedenle ikbal beklentileri ve egolar bir kenara bırakılacaktır.
Ortak Lider kavramının tüm ittifak partilerinin üye ve temsilcilerinin konuşmalarında ve medyada sürekli yer alması ile toplumda kabul görecek ve istenen fikirsel etkiyi oluşturacaktır. Toplumun algısını ve ortak kararını oluşturmak için "ORTAK LİDER" kavramının bugünden itibaren kullanımı kazanmanın ilk adımıdır.
Saygılarımla
Fikret GÜZELLER