Serçe ve Avcının Hikâyesi ile Algı Yönetimi
(gtag.js) Algı yönetimi konusu liderlik, Topluluk önünde konuşma, Rekabet istihbaratı ve Stratejik yönetim gibi verdiğim eğitimler ile ilgili olduğu için bu konuda yazmaya karar verdim.
Algı yönetimi kavramı yeni değildir, Yıllardan beri bilinmektedir ve günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Binlerce yıldır insan çevresinde olanları duyuları (Tatma, İşitme, Görme, koklama, Dokunma) ve altıncı hisleri ile değerlendirmektedir. Günlük yaşantımızın her anında algı yönetimi ile karşılamaktayız, binlerce yıldır dinlerin yayılmasında ve etki etmesinde algı yönetimi her zaman etkin olmuştur.
Algı yönetiminin günümüzde daha etkin olarak kullanılmasının veya daha etkili olmasının nedeni İletişim imkânlarının yaygınlaşması ile istenen mesajın kitlelere daha kolay ulaştırılmasıdır. İnternet üzerinden Whatsup, mail, instagram, twitter gibi iletişim sistemleri üzerinden bize verilen mesajı bilinçli veya bilinçsiz olarak tekrarlayarak bazen kullanılıyoruz. Mesajı hazırlayan ve bu mesajın yayılmasını isteyenlere hizmet ediyoruz. Bu bazen doğru amaca hizmet ederken bazen de yanlış amaçlara hizmet ediyor. Perception management, Algı yönetimi kavramı günümüzde bu kadar yaygın iken, Kendi kültürümüzde geçmişte bilinmekte miydi? Sorusuna cevap aramanın doğru olduğuna inanıyorum ve cevabı, Bir örnek olarak Mesnevi de buldum.
Algı yönetimini çok güzel anlatan mesnevideki Avcı ile Serçe hikâyesi ile konuyu ele alalım.
1. Adamın biri tuzakla bir kuş yakaladı. Kuş ona dedi ki:
2. "Ey ulu efendi! Sen ne öküzler, koyunlar yedin, ne develer kurban ettin! Onlarla bile doymadın, benimle mi doyacaksın?
3. Bırak beni de, sana üç öğüt vereyim, bak bakalım aptal mıyım, akıllı mı?
4. İlk öğüdü elindeyken vereyim, ikincisini şu kerpiç damının üstünde.
5. Üçüncüsünü de ağacın üstünde veririm anlaşırsak. Bu üç öğütle bahtın açılır artık...
6. Elindeyken vereceğim öğüt şu: "Olmayacak söze, kim söylerse söylesin, İnanma"
7. Bu öğüdü verince, avcının elinden uçup gitti. Duvarın üstüne konarak:
8. "Geçmiş gitmiş şeye gam etme! Fırsatı kaçırdın mı vahlanma artık dedi!"
9. "Şu küçücük bedenimde on dirhemlik paha biçilmez bir inci var, seni de oğullarını da zengin ederdi. O inci senin hakkındı; ama boş ver kısmet değilmiş, kaçırdın onu. Böyle bir inci dünyada bulunmaz!"
10. Adam gebe kadın doğururken nasıl feryat ederse öyle bağırmaya af vah edip zorlanmaya başladı.
11. Kuş dedi ki: "Herhalde unuttun, avcı kardeş, ben sana "geçmiş gitmiş şeye gam etme!" demedim mi, Üzülme artık, olan oldu. Ya öğüdümü anlamadın ya da sağırsın sen!
Sonra bir de sana "Sapıklığa düşme, olmayacak söze sakın inanma!" demedim mi? İkinci öğüdüm bu değil miydi?
12. Ben kendim bile üç dirhem gelmem aslanım, içimde on dirhemlik inci nasıl olsun?"
13. Avcı bunun üzerine geldi "Hadi dedi Kuşa" O üçüncü güzel öğüdünü de ver bakalım, neymiş!"
14. Kuş "Evet" dedi "Allah için o ikisini iyi tuttun da üçüncüsünü sana bedava söyleyeceğim ha"
15. "Uykuya dalmış bilgisiz kişiye öğüt verme! Çorak yere tohum saçmaktan farkı yoktur bunun".
16. Aptallık ve Bilgisizlik yırtığı öyle bir yırtıktır ki, yama tutmaz.
17. Ey öğüt veren insan, ona hikmet tohumu saçma!
Hikâye Algı yönetimi ile ilgili ne anlatıyor?
1. İnsan inanmak üzere kurgulanmıştır ve çok kolay inanır, bu yüzden avcı inci hikâyesine inanıyor.
2. Aptal mıyım, Akıllı mı sorusu ile aklı kullanmanın önemine vurgu yapıyor.
3. Birinci öğütte, Söze inanma derken, sorgulama ve düşünme konusunu öne almaktadır, yani Aklı kullanma gerekir bunun temelinde ise farkındalık ve soru sorma yeteneği vardır, üç dirhemlik gövde de on dirhemlik inci nasıl olsun.
4. Yaşanılandan ders almanın ve tecrübeyi kullanmanın önemini ikinci öğütte vurguluyor.
5. Algı yönetiminin, İnandırmanın bir amacı vardır ve eyleme yol açması önemlidir. Avcı inanıyor ve sonucunda Doğuran kadın gibi feryat ediyor.
6. Bilgi dünyada en kıymetli olandır ve kıymetini bilene verilir, bilginin bir bedeli vardır vurgusunu yapıyor, Günümüzde Bilginin önemi bilinmekte ve vurgulanmaktadır.
7. Bu hikâyede, her insan algısının yönlendirildiğini fark edemez, çünkü bilginin kıymetini bilmez diyor. Çünkü avcı nasihatlerin içeriğini anlamıyor ve kullanamıyor,
Mevlana 700 sene önce Algı yönetimini hikâye ederken, günümüzde bu bir teknik olarak kullanılmakta ve toplum mühendisliği silahı olmaktadır. Amerika Birleşik Devletlerin de 1950'li yıllardan itibaren CIA Gazete ve televizyonlar vasıtasıyla halkın algılamasını yönetmek üzere görevler üstlendi ve bu husus 1977 yılında Newyork Times'ta konu edildi.
1950'lerde başlayan kamu diplomasisi ve algı yönetimi çalışmaları FBI, CIA kanalı ile sürdürülmektedir, Bu faaliyetlere ilaveten Amerikan savunma Bakanlığı Algı yönetimi konusunda çalışmalarını sürdürmektedir. Bu çalışmalar yalnızca Amerika dışında sürdürülmekte gibi görünse de, çevrilen filmler, Yazılan Kitaplar ( Irak savaşı hakkında) Algı yönetimi faaliyetleri Amerika'nın içinde Savunma bakanlığı kanalı ile sürdürülmektedir. 2001 yılından savunma bakanlığı içindeki yapı değişiklik gösterse de halen özel Operasyonlar ve düşük yoğunluklu çatışma birimi tarafından Stratejik etki, Psikolojik harekâtlar, Algı yönetimi, konularında özel planlar yapılmakta ve yönetilmektedir.
Bilmiyorum ancak gönlüm arzu ediyor ki, Benim devletimin de Ülkemde sürdürülen algı yönetimi, düşük yoğunluklu çatışma faaliyetlerini takip eden ve etkisiz kılmak için çalışan bir birimi vardır. Bu birim tarafından verilecek Algı yönetimi için mesajlar hazırlanmakta ve değişik yöntemler ile tekrarlanmaktadır.
Kuzey Kore ve Amerika'nın silah ve askeri güçleri bir bilgisayar programına yüklenerek, bilgisayar üzerinden harp oyunu oynanmıştır. Her seferinde Bilgisayar Amerikan kuvvetlerinin savaşı kazandığı sonucunu vermiştir. Fakat gerçekte savaşı inanan ve kazanmak için savaşanlar kazanmıştır. Bu gerçek sonuçtan çıkarılacak ders "Algı yönetimi ile yenilgiyi kabul etmek, savaşmadan mağlup olmaktır"
Son günlerde Ülkemin ekonomik, terör ve diğer yöntemlerde saldırı altında olduğunu görüyorum. Bu saldırıların en önemlisi ve bütünü oluşturacak olan algı yönetimidir. Saddam neden yenildi, sorusuna ordusu savaşmadı çünkü "yenileceklerine inanmışlardı" diyebilirim. Tıpta tedaviden, savaşta ise kazanmanın temeli inanmışlıktır.
Toplum olarak her bireyin algı yönetiminin farkında olmaması gayet doğaldır, fakat fark edenlerin çevresini uyarması ve devletin Algı yönetimi için milletimize verilen mesajları çözümleyerek karşı mesajları panzehir olarak sunması ve son günlerde büyük önem kazanmaktadır.
Kültürümüzde var olan 700 sene önceden Mevlana tarafından hikâye edilen Algı yönetimi, günümüzde Amerika ve Diğer ülkeler tarafından düşük yoğunluklu çatışmada istediğini elde etmek için bir yöntem olarak kullanılmaktadır.
Şirketler pazarlama, satış, reklam, marka yaratma ve yönetim süreçlerinde Ticari maksatlar ile Algı yönetimini kullanmaktadır. Politikacılar seçim süreçlerinde etkin olarak kendi mesajlarının kabulü için bu yöntemi kullanmaktadır. İkili ilişkilerde algı yönetimini kullandığımızın farkında mıyız?
Önce Mesneviden hikâye ile sonra günümüzdeki kullanımından bahsederek, her alanda kullanılan algı yönetimine değindim ancak algı kavramının temel esas ve algı yönetiminin yöntemlerini öğrenmekte yarar var. Öğrendikten sonra çevremizde uygulanan algı yönlendirme ve yönetme örneklerini sorgulayarak ve anlayabiliriz.
Algı, dış dünyadan gelen verilerin bilinçte meydana gelen tasarımıdır. Algılama dediğimizde beş duyumuz yoluyla aldığımız, dış dünyadan aldığımız bilgiyi kast ediyoruz. Algılama süreci kişilerin sahip olduğu değer yargıları, ihtiyaçları, amaç ve hedefleri, içinde yetiştikleri kültürel ortam, bilgileri, hisleri, geçmişteki tecrübeleri, biyolojik ve fiziksel özellikleri, benzeri birçok etmen tarafından etkilenmektedir.
Algılama sürecinde çevreden toplanan veriler her insanda farklı etkiler ve sonuçlar yaratabilmektedir, çünkü eğitim, ihtiyaç, amaç ve benzeri etkenlerin her bireyde farklı olması sonucunda sonuçların yani çıktılarında farklı olacağı gayet açıktır.
Algılama yönetiminde veri akışını kontrol edebilmek önemlidir, veri akışını düzenlemek ve veriyi istenen sıra ve önem derecesinde aktarmak algı yönetiminde önemlidir. Sadece veriyi aktarmak yeterli değildir bazı verilerinde belirsiz hale gelmesi, değerlendirilmemesinin sağlanması gereklidir.
Algı Yönetiminin Amacı, Kişi, örgüt ya da kurumun hedef ve beklentileri doğrultusunda hedef kitlesini ikna etmek; tutum, davranış ve algılamasında istediği yönde bir değişiklik yaratmayı hedefler.
Algı Yönetiminde Temel Kurallar
- Hedef kitlenin değerlerine uyumlu davranmalı
- Hedef kitlenin kültürüne özen göstermeli
- Beklentilerin üzerinde yaklaşım sergilenmeli
- Mesaj net ve açık verilmeli, tüketicinin aklı karıştırılmamalı
- Sonuca odaklanılmalı
- Ölçülemeyecek alanlara girilmemeli
- Gerçeklere dayanılmalı
- Mesaj sürekli tekrar edilmeli
- Farklılaşmaları yönetebilmeli
- Görsellik doğru yönetilmeli
- Düşüncelerden çok duygulara hitap edilmeli
Algı yönetimi için dokuz temel strateji vardır.1.Hazırlık - Hedefinizi açık olarak belirleyiniz ve Hedef kitlenizi ideal hangi konumda tutmak istediğinize karar veriniz.
2.Güvenilirlik - Verilen mesajdaki Bilgilerinizin tutarlı olduğundan emin olun, genellikle güvenilirliği artırmak için önyargılar veya beklentileri kullanın.
3.Çok Kanallı Destek - Bilgilerinizi güçlendirmek için çok sayıda argüman ve bilgiyi farklı kanallardan iletin.
4.Merkezi denetim - Plan ve uygulama tek kaynaktan yönetilmelidir, bu şekilde mesaj sıralaması ve etkileri kontrol edilebilir.
5.Güvenlik - Yapılan plan ve kampanya uygulaması çok az kişi tarafından bilinmelidir.
6.Esneklik - Aldatma kampanyası, ihtiyaçlar değiştikçe zamanla uyum sağlar ve değişir. Planlar esnek yapıda olmalıdır.
7.Koordinasyon - Devlet içinde aynı konuda çalışan diğer kurumlar ile senkronize ve koordine edilmelidir.
8.Gizleme - Her var olan bilgi topluma sunulmaz, bazı verilerin gizlenmesi ya da belirsizleştirilmesi gerekir.
9.Mantıklı ifadeler - Gerçeklere dayanan kendi gerçeğinizi sununuz,
Burada bazı çevremizde gördüğümüz olaylardan esinlendiğim senaryolar yoluyla algı yönetimini ele alacağım,
İkili İlişkide:
Amaç : Eğlenmek ve zaman geçirmek
Hedef Kitle : Kadın, 18-25 yaş grubu
Kültür : Muhafazakâr yapı
Beklenti : Evlilik yolunda adım
Mesaj : Seni seviyorum
Destek Mesaj : Sensiz olamam
Görüntü : Yüzük alınması
Algı Yönetiminde iyi niyetli olmayan bir insan üzerinden örnekleme yapmak istiyorum, amacı eğlenmek olduğu halde, bu mesajı açıkça vermek yerine evlenme ve sevgi mesajı ile karşısındaki insanı inandırma sürecine girmesi bu süreçte hediye, birlikte zaman geçirme isteği, sık sık arayarak üstüne düşme ve farklı yöntemler ile aynı mesajı vermek, ekonomik durumunu ve sosyal statüsünü olduğundan yüksek göstermek, mantıklı konuşmalar ve inandırma yolunda çabalar, ilerleyen adımlarda kendi aranızda yüzük takma gibi davranışlar sergileyenler olabilir.
Burada bu davranışları sergileyen Erkeğin belirsizleştirdiği ve gizlediği konular olabilir. Bu davranışlar karşısında hedef kitlenin samimiyeti ve yaklaşımın doğru olup olmadığının tespiti için Farkındalık, sorgulama ve Soru sorabilme yeteneğinin olması gerekir.
İkili ilişkilerde bilinçli veya bilinçsiz olarak Algı yönetimi yapılmaktadır ve sonunda hedef kitle algıların yönetimi ile istenilen davranışları elde edebilme çabası olduğunu anlamaktadır.
Reklamlar:
Amaç : Tüketicinin ürünü satın alması
Hedef Kitle : 15-28 yaş grubu (Gelir Grubu önemli)
Kültür : Modern yapı
Beklenti : Eğlenmek ve zaman geçirmek
: Serinlemek
Mesaj : İç, Serinle; eğlen, gençlik
Destek Mesaj : Hızlı ve Güzel bir müzik
Görüntü : Genç ve Güzel hanımlar ve Beyler
Gazlı içecek firması, yaz döneminde tüm eğlence ortamlarında içeceklerinin eğlenceyi sağlayacağı ve sıcakta serinleteceği mesajını verirken çok yüksek ve güzel tempolu müzik eşliğinde dans eden genç grupla, eğlence fikrini desteklemektedir. Yaz temalı bir reklam seçilmiş ve amaç ürünü satmak ve marka imajını kuvvetlendirmek olarak belirlenmiş. Reklamın amacı müşterinin ürünü alması için motive etmek olduğu için doğal olarak Algı yönetimi reklamda yer almaktadır. Reklamda yer almayan ise sağlık açısından değerlendirmedir. Algı yönetiminin bir parçası olarak bazı mesajlar belirsizleştirilmiştir. Başarı ile istenen mesajı vermektedir.
Algı yönetiminin hedefi, amacı, tekrarlanan mesajı ve belirsiz hususlar olduğuna göre bu hususlarda sorulacak sorular ile algınız ile oynanıp, oynanamadığını anlama ve doğruya ulaşma şansınız her zaman vardır. Burada önemli olan doğru soruları soru sorabilmek ve cevaplardan sonra yeni sorular üretebilmektir.
Size bazı girdiler vermek istiyorum, Bu veriler ile lütfen kendi çıktılarınızı oluşturunuz.
1. PYD/YPG Amerika'nın Suriye Müttefikidir.
2. Kayseri/İstanbul Terör Eylemlerinin PKK tarafından yapıldığı ifade edilmektedir.
3. İran, Rusya ve Türkiye Suriye konusunda görüşmelere başlamıştır.
4. Rusya Elçisi Ankara'da Öldürülmüştür.
5. Türkiye Fırat kalkanı harekâtını devam ettirmektedir.
Burada bu eylemler neden yapılmaktadır, Her bir eylemin çıktıları ile genel çıktı size ne demektedir! Ne algılıyorsunuz?
Her okuyan olarak farklı sonuçlara ulaşabilirsiniz, çünkü değer yargılarınız, bilginiz, tecrübeniz, eğitiminiz farklıdır.
Bununla birlikte neden bütün girdileri sıra ile verdiniz diye sorarsanız? Hepsi senkronize ve Koordineli olabilir mi? Yoksa tesadüf mü?
Sorularınız olursa lütfen mesaj atınız, gelecek eğitimlerde Birlikte olmak dileğimle;
Beğendiğiniz yazıları dostlarınızla paylaşınız.
Fikret GÜZELLER
fikretguzeller@gmail.com